Jestem po operacji ACL... Co dalej?

Rekonstrukcja acl to dopiero początek. Pamiętaj, sama operacja nie przywróci Ci pełnej sprawności - dopiero rehabilitacja oraz odpowiednio dobrane ćwiczenia zwiększą Twoją szansę na powrót do stanu sprzed urazu. Im szybciej zaczniesz, tym prędzej uda Ci się wrócić do formy. Chyba warto, prawda?

Jak wygląda postępowanie pooperacyjne ?

W pierwszych dniach od zabiegu (do momentu zdjęcia szwów) rehabilitacja ACL wygląda następująco:

• robimy zimne okłady na operowany staw co 2 h na 15 min
• wykonuje się ruchy bierne kończyny operowanej na szynie CPM.  Zakres ruchu jest uzależniony od tolerancji bólowej pacjenta ( najczęściej początkowy zakres wynosi 0-45 stopni, minimum 2-3x dziennie w serii 50 powtórzeń, w ilości 150 ruchów. Pomiędzy seriami zaleca się schładzać staw kolanowy (np. zimnymi okładami). 
• z dnia na dzień zwiększa się liczbę powtórzeń i zakres ruchu średnio o 10-15 stopni 
• zaleca się stosowanie zabiegów fizykalnych m.in pole magnetyczne,laser, które przyspieszają gojenie się tkanek
• około 4 dnia ilość ruchów na szynie cpm zwiększa się do 300 dziennie, między seriami zaleca się wykonywać ćwiczenia izometryczne mięśnia czworogłowego uda
• ćwiczenia izometryczne mięśnia czworogłowego  3x dziennie po 40 powtórzeń
• ćwiczenia czynne - ślizgi piętą po podłożu, dociskanie kolana do podłoża itp
• w kolejnych dniach wprowadza się naukę chodzenia ze stopniowym obciążeniem operowanej kończyny w stabilizatorze wyprostnym o kulach łokciowych,
• ćwiczenia oporowe na przywodzenie lub odwodzenie
• chodzenie i przebywanie w pozycji pionowej powinno trwać max 2h w ciągu całego dnia. 
• zaleca się unieruchomienie kończyny na noc - orteza zablokowana w wyproście (do końca 6 tygodnia )

Moja rada

Przez pierwsze 2-4 tygodni od zabiegu korzystaj z ortezy i kuli. Odstawiamy, gdy nie ma już obrzęku, kiedy jest już dobra praca mięśni, pełen wyprost w kolanie oraz kiedy zaleci nam fizjoterapeuta. Pamiętaj, nie forsuj się za bardzo w początkowym etapie-- zbyt intensywny, nieustanny ruch może spowodować np. powiększenie obrzęku. Wszystkie ruchy i ćwiczenia wykonuj do granicy bólu w zakresie bezbolesnym.

Po drugim tygodniu od zabiegu zaleca się:

• szynę CPM ustawić w zakresie 90 stopni
• chód z obciążeniem połowy ciężaru ciała 
• ćwiczenia wspomagane, ćwiczenia czynne do granicy bólu
• ćwiczenia stabilizacji i koordynacji
• ćwiczenia z oporem: mięśni kulszowo - goleniowych
• ćwiczenia w zamkniętym łańcuchu kinematycznym
• rower stacjonarny na obniżonym siodełku wymuszającym zgięcie

Uwaga: zabrania się wykonywać ruchy skrętne, ścinające, obrotowe

Po piątym tygodniu od zabiegu zaleca się:

• stopniowo odkładać kule - jeśli osiągnęliśmy pełen wyprost i zgięcie oraz kontrolę mięśniową
• zwrócić szczególną uwagę na odbudowę masy i siły mięśni pośladkowych, ud oraz łydki 
• kontynuację ćwiczeń biernych, samowspomaganych, prowadzonych, czynnych,
• wykroki w przód, wspięcia na palce, ćwiczenia z nogami poza leżanką, z unoszeniem wyprostowanej kończyny, mięśni przywodzicieli i odwodzicieli, 
• unikanie ćwiczeń w końcowych pozycjach (za niskie przysiady, rower ze zbyt niskim siodełkiem)
• ćwiczenia propriocepcji na dysku sensomotorycznym
• ćwiczenia w wodzie
• ćwiczenia na stepperze
• stretching
• mobilizację rzepki
• jazdę na rowerze stacjonarnym (najpierw bez obciążenia, z czasem stopniowo zwiększamy obciążenie)
• bieżnie

Od ósmego tygodnia od zabiegu:

Kontynuujemy, to co do tej pory - modyfikując ćwiczenia z poprzedniego okresu, zwiększając ich dynamikę

Po dwunastym tygodniu od zabiegu zaleca się: 

• umiarkowaną aktywność np. treningi na siłowni z małym obciążeniem, rekreacyjne biegi na bieżni
• kontynuację ćwiczeń z poprzedniego okresu
• skoki, treninng biegowy pod nadzorem terapeuty
• przez pół roku należy unikać dźwigania ciężarów

Po szesnastu tygodniach:

wykonuje się testy funkcjonalne - jeśli wypadły pozytywnie wprowadzamy elementy ćwiczeń dynamicznych dla różnych dyscyplin, nacisk na zmianę kierunku, obciążenia, dynamiki ruchu np. skoki 

Po 6 miesiącach:

rozpoczynamy regularne treningi, decyzję o powrocie do sportu musi poddjąć fizjoterapeuta

Rehabilitacja trwa średnio 16-31 tygodni. Postępowanie usprawniające podane powyżej stanowi pewien schemat, który może trwać krócej lub dłużej i różnić się w zależności od czynników takich jak: 

• zakres uszkodzenia oraz uszkodzenia współistniejące
• przeprowadzona technika operacyjna 
• czas od urazu oraz proces gojenia się uszkodzonych tkanek 
• warunki biomechaniczne
• cechy osobnicze pacjenta (wiek, stan psychiczny pacjenta, rodzaj aktywności i kondycji fizycznej)

Jak widać od wskazanych wytycznych może istnieć wiele odstępstw. Wiele czynników decyduje o skuteczności terapii. Dlatego przeprowadzona rehabilitacja powinna być nade wszystko dobrana indywidualnie przez fizjoterapeute, mało tego powinna być systematyczna, kompleksowa, i nie przekraczająca możliwości fizycznych pacjenta. Takie postępowanie pomoże nie tylko wrócić do zdrowia, ale też zminimalizuje ryzyko ponownego wystąpienia urazu i powikłań. 

Zachęcam do śledzenia mojego bloga. W kolejnym artykule pojawią się przykładowe ćwiczenia po rekonstrukcji ACL. Jeśli masz jakieś pytania. Pisz śmiało.