Dna moczanowa - co powinieneś o niej wiedzieć? cz.2

Im mniej wiemy o dnie moczanowej, tym bardziej wierzymy we wszystko co usłyszymy. Mitów tej choroby wciąż przybywa. Czy słusznie? Przekonaj się sam co jeszcze powinieneś wiedzieć o Tej chorobie.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie dny moczanowej?

Artretyzm jest nieuleczalny, ale możemy unikać kolejnych ataków, regularnie przyjmując leki obniżające stężenie kwasu moczowego we krwi i przyspieszające jego wydalanie. Wczesne rozpoznanie dny moczanowej i jej właściwe leczenie powoduje złagodzenie objawów choroby. Jeśli wyeliminuje się czynniki ryzyka dny takie jak: otyłość, zła dieta, nadużywanie alkoholu, palenie- często nie ma konieczności przewlekłego zażywania leków.

Dna moczanowa, a skutki nieleczenia

Niestety nieleczona choroba ma postępujący przebieg i z czasem może doprowadzić do niesprawności (w postaci uszkdzenia powierzchni stawów, ich deformacji czy powstania bolsenych guzków dnawych) . Wczesne podjęcie leczenia daje znacznie większe szanse na życie bez uciążliwych objawów choroby. Szybka diagnoza i wdrożenie leczenia na wczesnym etapie choroby pozwala pacjentowi normalnie funkcjonować.

Podagra czy haluksy?

Podagra to zapalenie stawu w obrębie dużego palca u nogi. Jest niezwykle bolesnym schorzeniem tego stawu. W dnie moczanowej szczególnie bolesne jest stanie na palcach stóp i wchodzenie po schodach. Przyczyną podagry (dny moczanowej) jest zbyt duża zawartość związków purynowych, które są zawarte w mięsie, alkoholu, owocach morza itp. 

Halluksy to zniekształcenia stopy występujące głównie u kobiet. Powstają najczęściej na skutek noszenia butów z ostrym czubem i w przypadku noszenia źle dopasowanego obuwia, ale są również uwarunkowane genetycznie. W zależności od stopnia zaawansowania leczenie polega na stosowaniu wkładek i specjalnego aparatu na haluksy, w początkowym etapie wykorzystuje się maści na haluksy, plastry i seperatory a w skrajnych przypadkach pomocny może okazać się zabieg operacyjny. 

Dna moczanowa - jak złagodzić ból?

Najlepszą terapią bólu w tej chorobie jest zapobieganie jej nawrotom i kolejnym napadom. 

Jak leczy się dnę moczanową?

Po pierwsze, leczenie powinno się skonsultować z lekarzem. Zwracam na to szczególną uwagę, gdyż często ludzie zwlekają z wizytą mimo pogłębiającego się problemu. To on podejmuje decyzję o wprowadzeniu leków. Kolejna ważna kwestia, to dobranie odpowiedniego postępowania do aktualnego stanu. W dnie moczanowej wyróżnia się trzy okresy: ostry, międzynapadowy, przewlekły.

W okresie ostrym, leczenie dny moczanowej skupia się wokół zmniejszenia dolegliwości bólowych i innych objawów zapalenia stawów oraz stosuje się niesterydowe leki przeciwzapalne, najczęściej kolchicynę (zaletą jest jej szybkie działanie - już w ciągu 12h od zastosowania zmniejsza bóle stawowe, wadą natomiast skutki uboczne tj. nudności, wymioty czy biegunka) lub inne, ale o tym już decyduje lekarz. Zaleca się także unikanie ruchu w stawach dotkniętych chorobą.

W okresie międzynapadowym powinno się skupić na utrzymaniu niskiego stężenia kwasu moczowego oraz na zmianie stylu życia. Bardzo ważną rolę odgrywa tutaj odpowiednia dieta. Czasem konieczne jest  stosowanie leków obniżających stężenie kwasu moczowego we krwi. 

W okresie dny przewlekłej koncentrujemy się na zahamowaniu postępu choroby oraz na leczeniu jej powikłań. Istotną rolę odgrywa tutaj leczenie farmakologiczne, kontrola stężenia kwasu moczowego we krwi oraz leczenie chorób współistniejących tj. nadciśnienie tętnicze, otyłość, kamica moczowa itp.

Jak może pomóc rehabilitacja w dnie moczanowej?

Na początku fizjoterapia dny powinna być zachowawcza w przeciwnym razie dolegliwości mogą się nasilić. Nacisk kładzie się na zmniejszenie stanu zapalnego, ochronę stawu i zwiększenie przepływu krwi. Po zmniejszeniu stanu zapalnego fizjoterapeuta  stopniowo wprowadza program obejmujący ćwiczenia rozciągające , wzmacniające itp. W ten sposób przywraca elastyczność i normalny zakres ruchu.

Fizykoterapia w dnie moczanowej

Fizykoterapia obejmuje leczenie zarówno w okresie ostrym, jak i pomiędzy napadami. 

W stanie ostrym zalecane są zimne okłady , krioterapia miejscowa oraz laser. W przypadku zaostrzenia choroby fizykoterapia ma na celu łagodzenie dolegliwości bólowych oraz zmniejszanie stanu zapalnego. Podczas napadu dny bezwzględnym przeciwwskazaniem są  zabiegi generujące ciepło, a także balneoterapia (wyższe temperatury mogą zwiększać stan zapalny i zaostrzyć występujące objawy).

W okresie bezobjawowym dny moczanowej stosuje się zabiegi usprawniające funkcje stawów, które obejmują:

• promieniowanie UV - naświetlania usprawniają wydzielanie kwasu moczowego przez nerki
• prądy: interferencyjne, prądy diadynamiczne, jonoforeza z wykorzystaniem odpowiedniego leku - działają przeciwbólowo. Zabieg wiąże się ze zmniejszeniem napięcia mięśni, a także ze wzrostem ukrwienia leczonej okolicy ciała
• ultradźwięki - działają przeciwbólowo, zmniejszają napięcie mięśniowe oraz zmiękczają złogi moczanów które następnie mogą rozpuścić się i całkowicie wchłonąć. Podczas zabiegu wykorzystuje się drgania mechaniczne fali ultradźwiękowej, które przypominają  mikromasaż, spowodowane jest to wahaniem ciśnieniem w przebiegu w fali dźwiękowej
• ciepłolecznictwo: okłady parafinowe, borowina oraz promieniowanie IR- w każdym z tych zabegów dozwolone są tylko miejscowe zabiegi, a unika się ogólnego przegrzewania. Zabiegi te można stosować jako przygotowanie do ćwiczeń w celu rozluźnienia mięśni. Stosowane tylko wtedy, gdy napady nie występują
• laseroterapia - biostymulacja działa przeciwbólowo, przeciwzapalne, regenerująco przyśpiesza gojenie się ran, poprawia ukrwienie i odżywienie tkanek
• pole elektromagnetyczne małej częstotliwości - działa przeciwbólowo. Biostymulacja polem magnetycznym powoduje przyspieszenie procesów regeneracyjnych, poprawia odżywianie tkanek oraz krążenie obwodowe
• sekwencyjny masaż uciskowy - zmniejsza obrzęki nóg i uczucie ciężkości. Jest to masaż przy pomocy urządzenia wyposażonego w specjalnie rękawy wypełnione powietrzem, w których pod ciśnieniem powstają fale uciskowe pobudzające krążenie limfy. Aparat umożliwia przeprowadzenie masażu pneumatycznego, limfatycznego, masażu pulsacyjnego i klasycznego dla kończyn górnych i dolnych
• gimnastyka w wodzie - wskazana jest w większości chorób reumatycznych. Ćwiczenia w basenie wykonywane są z oporem wody, co wzmacnia mięśnie. Jednocześnie woda odciąża stawy i ma bardzo dobry wpływ na stan ogólny pacjenta 
• kąpiele: solankowe, siarczanowe, siarczkowo-siarkowodorowe - sprzyjają wydalaniu z organizmu puryn oraz regenerują tkankę łączną

Masaż w dnie moczanowej

Masaż w dnie moczanowej pozwala się rozluźnić, co bardzo dobrze wpływa na przebieg leczenia. Stosowany jest w okresie bezobjawowym. W ostrym napadzie dny moczanowej masaż jest przeciwwskazany z uwagi na stan zapalny stawu! Wśród technik najczęściej stosuje się te, działające relaksująco i rozluźniająco na napięte mięśnie i tkanki okołostawowe. 

Rehabilitacja ruchowa -  kinezyterapia w dnie moczanowej

Kinezyterapię należy stosować tylko w okresie między napadami. Celem kinezyterapii w dnie moczanowej jest utrzymanie sprawności ogólnej i miejscowej. Rehabilitacja ruchowa poprawia przemianę materii, zapobiega przykurczom i utrzymuje w sprawności mięśnie oraz prawidłowy zakres ruchów w stawach, a w dnie moczanowej ma to szczególnie znaczenie, ponieważ choroba przejawia się rzutami i chory żyje w ciągłej świadomości możliwości wystąpienia kolejnego zrzutu, co powoduje chwiejny nastrój i często też stany depresji. Nie ćwiczymy gdy staw jest: Bolesny, Zaczerwieniony, Opuchnięty! Po ustąpieniu objawów ostrego stanu zapalnego kinezyterapię rozpoczynamy od ćwiczeń samowspomaganych i ćwiczeń w odciążeniu, natomiast dla stawu śródstopno-paliczkowego palucha ćwiczenia rozpoczyna się od ćwiczeń biernych i czynnych w pełnym zakresie ruchu stopniowo przechodząc do ćwiczeń oporowych np. wspięcia na palce. Rehabilitacja ruchem w dnie moczanowej obejmuje działania w czterech obszarach:

1. Wytrzymałość - głównie ćwiczenia aerobowe (chodzenie, wspinanie po schodach, taniec, jazda na rowerze). Aktywność ta ma za zadanie poprawić czynność płuc i zwiększyć zdolność organizmu do korzystania z tlenu
2. Siła - ćwiczenia siłowe m.in ciężar własnego ciała, taśmy i gumy oporowe. Aktywność ta ma za zadanie wzmocnić mięśnie nie zajęte chorobą czyli te sąsiadujące z dotkniętym chorobą stawem.
3. Zakres ruchu - dążymy do osiągnięcia maksymalnego możliwego zakresu ruchu, ćwiczenia czynne i bierne 
4. Mobilność - ćwiczenia rozciągające, ćwiczenia oddechowe, mobilizacja stawów.

Mam dnę moczanową. Jak mogę ćwiczyć gdy moje stawy są tak wrażliwe?

Pamiętaj, że to ból Twoich stawów ogranicza Twoją motywację, aby wstać i ćwiczyć - to ta nie aktywność powoduje, że stajesz się mniej elastyczny, osłabiasz stawy i mięśnie, co może prowadzić do utraty gęstości kości, wzmacniając bolesne objawy dny moczanowej. Ćwiczenia pomogą utrzymać prawidłową wagę, zwiększą twoją energię i zbudują mocne kości, stawy i mięśnie, które w przypadku dny powoli zanikają z czasem. Odpowiedni trening pozwoli również odwrócić niektóre skutki choroby.

Fizjoterapeuto, Pamiętaj! Twój pacjent pomiędzy napadami może stosować leki zmniejszające stężenie kwasu moczowego i zanim zadasz pytanie po co mi to wiedzieć, to przypomnij sobie kiedy ostatnio czytałeś ulotkę leku? Kiedy Twój pacjent zgłosi Ci na kolejnym treningu złe samopoczucie, Ty będziesz mógł wytłumaczyć mu, że tak właśnie może być w związku z lekami, które zażywa. Są nimi m.in: allopurynol(Allupol, Milurit) / febuksostat(Adenuric).

Wymienione leki mają wiele wspólnych objawów ubocznych: ból głowy, zaostrzenie dny moczanowej, biegunka, nudności, wymioty, wysypka, zmniejszenie apetytu, zwiększenie masy ciała, bezsenność, zawroty głowy, parestezje, niedowład połowiczy, senność, migotanie przedsionków, kołatanie serca, nadciśnienie tętnicze, uderzenia gorąca, krwawienie, duszność, kaszel, ból brzucha, wzdęcia, refluks żołądkowo-przełykowy, suchość błony śluzowej jamy ustnej, niestrawność, zaparcie.

Dlaczego dieta wspomaga walkę z dną moczanową? 

Dna moczanowa jest zaliczana do chorób metabolicznych, w której zachodzi nieprawidłowy rozkład puryn obecnych w białkach. Dochodzi wtedy do zwiększania stężenia kwasu moczowego we krwi, czego końcowym efektem jest bolesne zapalenie stawów. 

Jaką dietę powinno się stosować przy dnie moczanowej?

Pełną listę produktów z pewnością znajdziesz w internecie. Poniżej przedstawiam jedynie czego warto unikać, a które produkty będą dobrym wyborem żywieniowym. Pamiętaj, że dieta osoby borykającej się z dną moczanową powinna być dostosowaną do konkretnej osoby i jej schorzeń współwystępujących, Czyli te wskazówki, które u mnie czytasz, są ogólnymi zaleceniami, ale zawsze trzeba je omówić ze specjalistą, który widzi Twoje wyniki badań, wie z jakimi schorzeniami się borykasz, ile masz lat i jakie problemy żywieniowe. Żaden tekst nie zastąpi indywidualnej konsultacji. Dlaczego? Specjalista musi wziąć pod uwagę:

• jakie przyjmujesz leki.
• jakie masz schorzenia współistniejące 
• twoje możliwe niedobory 
• ewentualną nietolerancję pewnych produktów

 Potrawy, z których osoby chore na dnę moczanową powinny zrezygnować:

• tłuste mięsa: wieprzowina, dziczyzna, baranina, cielęcina, kiełbasa, parówki
• tłuste ryby (np. szproty, śledzie, sardynki, tuńczyk, łosoś wędzony, karp ze skórą, makrela wędzona), owoce morza
• tłuste wędliny: wieprzowe, wędzone
• sery białe tłuste, sery podpuszczkowe żółte, sery topione
• konserwy
• smażone ziemniaki, frytki
• warzywa strączkowe  tj. brukselka, szpinak, groszek, fasolka szparagowa
• rośliny strączkowe tkj. fasola, groch, bób, soczewica
• słodycze, cukier
• soki owocowe 
• przyprawy tkj. pieprz, musztarda, ocet, gałka muszkatołowa, papryka ostra

Co jest dozwolone w dnie moczanowej? 
Produkty, z których powstają małe ilości kwasu moczowego: 

• warzywa (np. bakłażany, papryka, cykoria, kapusta kiszona, kapusta pekińska, roszponka, ogórki, marchew, kalarepa, sałata, rzodkiewki, buraki, ziemniaki, pomidory, cukinie, kalafior, seler, szparagi, cebula) 
• owoce (np. borówki, jagody, jabłka, gruszki, wiśnie, ananas, porzeczki, agrest, kiwi, śliwki, truskawki, pomarańcze, maliny)
•  przetwory zbożowe (pieczywo razowe, pszenne)
•  ryż, kasze, makarony, 
• mleko i przetwory mleczne, sery twarogowe chude
• jaja 
• orzechy (włoskie)
•  z mięsa oraz wędlin: szynka gotowana
• z ryb: sandacz, dorsz, mintaj, pstrąg
• jedzenie ciemnych owoców, zwłaszcza wiśni i czereśni, których związki fenolowe przyspieszają wydalanie kwasu moczowego

O czym jeszcze należy pamiętać?

• Głodówki i zbyt częsty post mogą nasilać objawy choroby
• Otyłość sprzyja zarówno nawrotom choroby, jak  i deformacjom stawów
• Ćwicz regularnie, aby zachować elastyczność i pełną ruchomość stawów jednak unikaj obciążania stawów
• Ostatni posiłek powinien być spożyty max na 3h godziny przed snem, gdyż zatrzymywanie kwasu moczowego zwiększa się w godzinach nocnych
• Unikaj stosowania leków na własną rękę bez wskazań i konsultacji lekarskiej
• Spośród NLPZ nie wolno stosować w napadzie dny aspiryny, gdyż pośrednio zwiększa ona poziom kwasu moczowego we krwi. 

Dna moczanowa, a alkohol

Zdecydowanie warto odstawić alkohol. Niestety sprzyja on powstawaniu dny moczanowej, gdyż upośledza proces wydalania kwasu moczowego przez nerki.

Dna moczanowa, a woda

Woda jest niezbędna aby wypłukać kwas moczowy – to wydaje się oczywiste, ale zdumiewająco wiele osób z dną zapomina jej pić. 

Życzę Ci dużo zdrowia i mam nadzieję, że ten tekst trochę Ci pomógł. Jeśli znasz kogoś, kto choruje na dnę moczanową, prześlij mu link. Być może ta osoba również skorzysta.