Aktywność, leczenie oraz fizjoterapia w cukrzycy typu 1

Jaka aktywność zalecana jest w cukrzycy?

Zalecany wysiłek powinien być oparty na modelu tlenowym, czyli taki o umiarkowanej intensywności, tzw. aerobowy lub kardio. Mianowicie:

• marsz
• bieg
• jazda na rowerze
• nordic walking
• ćwiczenia ogólnorozwojowe
• pływanie

Unikamy wysiłku beztlenowego m.in:

• ćwiczeń statycznych na siłowni z dużym obciążeniem
• sportów siłowych
• sprintu

O czym należy pamiętać podejmując wysiłek fizyczny w cukrzycy?

• Przed przystąpieniem do wysiłku, należy dokonać pomiarów tj: częstość skurczów serca, wysokość ciśnienia oraz aktualny poziom cukru we krwi

• Zaleca się wysiłek o małych i średnich obciążeniach oraz umiarkowanej intensywności, widocznym miernikiem  tego będzie możliwość prowadzenia swobodnej rozmowy w każdym momencie ćwiczeń  

• Jednorazowo całość podjętego wysiłku nie powinna być dłuższa niż 45-60 min

• W trakcie treningu oraz po nim należy pić płyny

• Przed, w trakcie i po wysiłku należy kontrolować stężenie glukozy za pomocą glukometru w celu uniknięcia hipo- i hiperglikemii

• Nie wykonujemy ćwiczeń, jeśli stężenie glukozy wynosi poniżej 120 mg/dl lub powyżej 250 mg/dl

• W przypadku zaburzeń równowagi, zawrotów głowy, wymiotów, natychmiast przerwij ćwiczenia!

Jakie są przeciwwskazania do wysiłku fizycznego w cukrzycy? 

Przeciwwskazaniem do podejmowania aktywności fizycznej u chorych na cukrzycę typu 1 są zaawansowane powikłania cukrzycy, m.in retinopatia proliferacyjna, nefropatia, neuropatia autonomiczna, zespół stopy cukrzycowej.

Fizjoterapia w leczeniu cukrzycy

Istotną rolą fizjoterapii w leczeniu cukrzycy jest obniżenie ciśnienia tętniczego. Niższe ciśnienie zmniejsza problemy z obrzękami. Równie ważnym zadaniem fizjoterapii w walce z cukrzycą jest zmniejszenie bólu, działanie przeciwzapalnie, przyspieszenie regeneracji tkanek oraz gojenie się ran. U osób chorych na cukrzycę o lekkim przebiegu możemy stosować:

1. zabiegi z wykorzystaniem lasera - stosowane w przypadku owrzodzeń, trudno gojących się ran, nerwobóli, obrzęków limfatycznych
2. zabiegi z wykorzystaniem światła spolaryzowanego - w leczeniu trudno gojących się ran 
3. zabiegi balneofizykalne (kąpiele lecznicze solankowe, tlenowo-ozonowe, kwasowęglowe, siarczkowo-siarkowodorowe)
4. okłady borowinowe
5. hydroterapię (natryski biczowe, masaż podwodny i hydromasaż, kąpiele 4-komorowe). Zabiegi wodne mają na celu poprawę przepływu krwi i obniżenie ciśnienia tętniczego
6. magnetoterapię - zabieg szczególnie polecany i skuteczny jest w przypadku leczenia neuropatii i stopy cukrzycowej. Pole magnetyczne ma działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz regeneracyjne
7. kinezyterapię - gimnastyka w cukrzycy jest konieczna. Dzięki regularnemu wysiłkowi poprawia się przepływ krwi, mięśnie stają się silniejsze, a stawy bardziej mobilne
8. masaż - działa relaksacyjnie, obniża glikemię, poprawia ukrwienie, zmniejsza ryzyko tworzenia się zrostów i blizn w miejscach podawania insuliny oraz zapobiega zanikom mięśni w przebiegu neuropatii lub w wyniku unieruchomienia kończyny

Cukrzyca typu 1 - Leczenie

Celem leczenia cukrzycy jest utrzymywanie stężenia glukozy we krwi w granicach normy. Oznacza to całodobowe podawanie małych ilości insuliny, które pozwalają na utrzymanie glukozy na odpowiednim poziomie. Aby to osiągnąć, chory musi prowadzić samokontrolę, czyli samodzielnie mierzyć stężenie cukru we krwi za pomocą glukometru. Cukrzyca typu 1 to choroba przewlekła, dlatego przyjmowanie insuliny trwa przez całe życie. Osoba z cukrzycą powinna myśleć za swoją trzustkę, a wszystko zależeć będzie od tego, co planuje zjeść. Aby leczenie było skuteczne, insulina musi być podawana w dawkach uzależnionych od wrażliwości na insulinę, masy ciała, diety, czy poziomu aktywności fizycznej. 

Samokontrola w cukrzycy typu 1

Pacjenci z cukrzycą typu 1. powinni sprawdzać cukier kilka razy na dobę: na czczo, przed każdym posiłkiem, przed snem oraz zawsze wtedy, gdy podejrzewają hipoglikemię lub hiperglikemię. To niezbędne minimum, W praktyce pacjenci wykonują kilkanaście pomiarów na dobę. Do samodzielnego badania cukru służą glukometry oraz systemy do tzw. ciągłego monitorowania glikemii (CGM). Glukometr umożliwia pomiar cukru z pobranej z palca kropli krwi. Natomiast dzięki systemowi CGM pacjent ma podgląd w swoje poziomy cukru 24 godziny na dobę i widzi jak zmienia się on w czasie.

Częste pomiary glikemii są  koniecznością, ponieważ nie mając własnej insuliny i podając ją z zewnątrz są oni narażeni na bardzo duże wahania glikemii. Przy cukrzycy typu 1 cukry okresowo mogą być znacznie powyżej, jak i poniżej normy. Obydwie sytuacje są niekorzystne i należy ich unikać. Ponadto częsta kontrola glikemii umożliwia świadome ustalanie posiłków i aktywności fizycznej. 

Dlaczego insuliny nie można stosować w tabletkach?

Insulina jest białkiem więc podana doustnie uległaby strawieniu, co spowodowałoby brak efektu leczniczego tego hormonu.

Co wpływa na poziom glikemii?

Najczęstsze czynniki wpływające na poziomy glikemii:

• odżywianie
• aktywność fizyczna
• nawodnienie organizmu
• sen, odpoczynek
• stres
• używki, szczególnie alkohol
• stan zapalny w organizmie
• nadmierna masa ciała
• farmakoterapia
• odżywianie

Cukrzyca typu 1 – Edukacja

Cukrzyca typu 1 wymaga stałego poszerzania wiedzy, ponieważ codzienność będzie wymagała od chorego podejmowania wielu ważnych decyzji samodzielnie. Dlatego w procesie leczenia cukrzycy typu 1 bardzo ważną rolę odgrywa edukacja. W tym celu warto zapisać się do poradni diabetologicznej, gdzie można skorzystać z pomocy diabetologa, pielęgniarki edukacyjnej, dietetyka, psychologa. Ponadto, masz szansę poznać tam inne osoby, które mają ten sam problem, a to może być pomocne w zaakceptowaniu nowej sytuacji. W czasie kilkudniowego pobytu, oprócz podawania insuliny, nauczysz się zasad intensywnego i skutecznego leczenia cukrzycy, radzenia sobie z chorobą w normalnym życiu oraz w sytuacjach szczególnych (stres, choroba, ciąża, wysiłek fizyczny).