Powinni się jej bać wszyscy. Pomimo tego, że częściej dotyka mężczyzn, liczba zachorowań wśród kobiet systematycznie rośnie. Jak podaje Światowa organizacja zdrowia WHO - zajmuje 4. miejsce wśród przyczyn zgonów. 

Co to jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)?

POCHP związana jest z przewlekłym procesem zapalnym toczącym się w obrębie płuc i oskrzeli. POChP charakteryzuje się trwałym ograniczeniem przepływu powietrza przez dolne drogi oddechowe. W przebiegu choroby dochodzi do obturacji, czyli zwężenia dróg oddechowych, co znacznie utrudnia wydychanie powietrza z płuc. W większości przypadków tej choroby to wdech sprawia największą trudność. Osoba z POCHP odczuwa: duszność, czuje ucisk w klatce piersiowej, oraz słyszy własny świszczący oddech.

Ryc. Oskrzela u osoby zdrowej i chorej na POChP

Jakie są przyczyny POChP? 

Główne przyczyny rozwoju przewlekłej obturacyjnej choroby płuc:

• palenie tytoniu (czynne oraz palenie bierne)
• zanieczyszczenie powietrza  w miejscu pracy lub zamieszkania, które prowadzi do rozwoju stanu zapalnego
• wdychanie środków chemicznych
• szkodliwe związki wydzielane podczas spalania śmieci i drewna
• toksyczne opary

• częste infekcje układu oddechowego
• nadreaktywność oskrzeli/astma
• uwarunkowania genetyczne

Jakie są czynniki ryzyka rozwoju choroby obturacyjnej płuc?

Do czynników ryzyka rozwoju obturacyjnej choroby płuc zalicza się: 

• zaburzenia rozwoju płuc w okresie płodowym
• nawracające infekcje dolnych dróg oddechowych u dzieci do 3. roku życia – mogą powodować uszkodzenie struktury płuc
• astma może mieć wpływ na rozwój POChP u osób dorosłych
• stres oksydacyjny – zaburzenie równowagi pomiędzy wolnymi rodnikami a neutralizującymi je przeciwutleniaczami

Jakie są objawy POChP?

POChP rozwija się stopniowo, a zanim pojawią się pierwsze objawy, może minąć 30-40 lat. 

U chorych na POChP mogą pojawiać się kolejno objawy, takie jak:

• przewlekły, męczący kaszel;najbardziej dokuczliwy nocą i rankiem
• duszności, początkowo sporadycznie, najpierw podczas wysiłku z czasem również podczas spoczynku
• krótki oddech świszczący, trudność w nabraniu powietrza
• furczenie 
• odkrztuszanie plwociny, zwłaszcza rano oraz po wdychaniu zimnego powietrza
• ucisk w klatce piersiowej     
• obrzęki na obwodzie
• utrata masy ciała
• osłabienie siły mięśniowej
• wyczerpanie, wyniszczenie

POChP – jak diagnozuje się chorobę płuc? 

Obturacyjne zapalenie płuc diagnozuje się na podstawie badań, takich jak:

• spirometria – polega na pomiarze pojemności płuc poprzez wydychanie powietrza w specjalny ustnik. Pozwala również stwierdzić, czy w przypadku POCHP jest to zwężenie odwracalne (ulegające poprawie pod wpływem leków rozkurczających oskrzela), czy też nieodwracalne, czyli takie które nie ulega poprawie pod wpływem leków rozkurczających.
• gazometria – to badanie krwi oznaczające stężenie tlenu i dwutlenku węgla 
• pulsoksymetria – to pomiar zawartości tlenu we krwi, wykonywany przez specjalne urządzenie oraz czujnik zakładany na palec lub ucho
• RTG płuc – pozwala na zaobserwowanie zaawansowanej rozedmy płuc 

Jak wygląda leczenie w POChP?

Leczenie POChP ma na celu zahamowanie postępu choroby, łagodzenie objawów, zmniejszenie częstotliwości zaostrzeń oraz poprawę jakości życia. Leczenie powinno być wielokierunkowe, obejmować postępowanie zarówno farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne, w tym:

• zaprzestanie palenia tytoniu lub przebywania w miejscach, w których pacjent jest narażony na kontakt z czynnikami drażniącymi
•  stosowanie m.in. leków rozszerzających oskrzela i kortykosteroidów
• zmniejszenie czynników ryzyka
• stosowanie zalecanych szczepień ochronnych, zapobiegających infekcjom dróg oddechowych (grypa, pneumokoki, COVID-19).
• edukację zdrowotną, w tym m.in. dostarczenie podstawowych informacji o chorobie, poinformowanie chorego i rodziny o podejściu do leczenia
• aktywność fizyczna dostosowana do stanu i możliwości chorego, 
• ćwiczenia oddechowe
• U pacjentów w ciężkim stadium choroby konieczna jest przewlekła tlenoterapia.Tlen nie leczy, ale przynosi ulgę. U pacjentów korzystających z takiej formy obserwuje się wyrównanie ciśnienia płucnego, zwiększenie tolerancji wysiłku, bardziej swobodne oddychanie, polepszenie kondycji psychicznej oraz ogólną poprawę jakości codziennego funkcjonowania. Co najbardziej istotne, dzięki tlenoterapii wydłuża się życie pacjentów z POChP. 
• Ważnym aspektem leczenia jest rehabilitacja pulmonologiczna, która powinna trwać co najmniej 6 tygodni
• W skrajnych przypadkach lekarze decydują się na leczenie chirurgiczne

Stopnie obturacji POChP / klasyfikacja POCHp wg GOLD

Skala nasilenia duszności w chorobach układu oddechowego

Jak rozróżnić POChP i astmę?

Poza badaniami (m.in.: spirometrii, gazometrii krwi tętniczej, morfologii) pod uwagę bierze się czynniki takie jak: 

• czas wystąpienia pierwszych objawów – u osób z POChP pojawiają się późno, symptomy astmy – często w dzieciństwie 

• rodzaj i częstotliwość występowania objawów – w POChP symptomy, takie jak duszności, kaszel i odkrztuszanie plwociny obserwuje się codziennie, astmatycy natomiast skarżą się na napadowe ataki duszności, suchego kaszlu, świszczącego oddechu

• występowanie duszności nocnej – w przebiegu POChP rzadkie, przy astmie częste

• główne czynniki wyzwalające objawy – w POChP: wysiłek fizyczny, wysokie zanieczyszczenie powietrza, w astmie: kontakt z alergenami, wysiłek fizyczny, zimne powietrze.

W kolejnym artykule dowiecie się jak wygląda relabiliitacja w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc,  jakie są ogólne zalecenia oraz przedstawie kilka ćwiczeń do samodzielnego wykonania w domu.