RZS - Reumatoidalne zapalenie stawów

Kiedy pacjent zgłasza się do lekarza i zapada diagnoza - choroba często jest już zaawansowana i człowiek staje się bezsilny. Wbrew powszechnemu wyobrażeniu ta dolegliwość nie dotyczy tylko i wyłącznie osób starszych - czasem ujawnia swoje objawy już po 20 roku życia. Dlatego nie lekceważ pierwszych symptomów!

Czym jest reumatoidalne zapalenie stawów?

RZS to przewlekła układowa choroba zapalna tkanki łącznej, w której chory organizm niszczy własne tkanki. Choroba ta charakteryzuje się okresami remisji i zaostrzeń. Najczęściej atakuje małe i średnie stawy doprowadzając je do nieodwracalnych deformacji. Ponadto częściej dotyczy kobiet, a osoba dotknięta tą chorobą stopniowo traci sprawność ruchową.

Przyczyny:

1. RZS może mieć: podłoże genetyczne lub związek z infekcjami organizmu 
2. RZS może ujawnić się w wyniku: stresu, zaburzeń hormonalnych, palenia tytoniu czy niewłaściwego stylu życia
3. układ odpornościowy organizmu błędnie rozpoznaje własne komórki jako obce lub uszkodzone i zaczyna jej niszczyć - powstający przewlekły stan zapalny doprowadza do uszkodzenia tkanek stawów i narządów

Objawy ogólne postępującej choroby. Są nimi : 

• spadek wagi ciała
• mrowienia i drętwienia rąk
• spadek łaknienia
• stan podgorączkowy
• ogólne rozbicie - zmęczenie, złe samopoczucie, depresja

Podstawowe objawy ze strony układu stawowego:

• ból stawów
• obrzęki
• ograniczenie ruchomości najczęściej rąk i nóg
• sztywność poranna

Pozostałe dolegliwości, które również mogą wystąpić:

• zniekształcenia palców typu:  “łabędziej szyi” lub typu: palce “butonierkowate”
• zanik mięśni ręki
• zespół cieśni nadgarstka
• przykurcz zgięciowy w stawach nadgarstkowych, łokciowych, kolanowych nagromadzenie płynów  w dole podkolanowym
• w stawach biodrowych dochodzi do ograniczenia ruchu przeprostu i rotacji wewnętrznej
• podwichnięcia kręgów szyjnych C1-C2, ucisk na rdzeń kręgowy
• odchylenie łokciowe palców od drugiego do piątego  prawa stawach śródręczno paliczkowych

Początkowo zapalenie atakuje stawy stóp i dłoni, następnie stawy kolanowe, łokciowe, ramienne, biodrowe, a nawet stawy kręgosłupa. Warto też pamiętać że choroba atakuje wszystkie układy i choruje cały organizm.

Metody diagnozowania RZS

Badania mają na celu potwierdzenie bądź wykluczenie rozpoznania rzs oraz określenie stopnia aktywności choroby

1. badanie laboratoryjne :  morfologia, podwyższone wskaźniki zapalne CRP, OB  (odczyn Biernackiego) - mogą wskazywać na stan zapalny, obecne przeciwciała anty-CCP i czynnik reumatoidalny (RF) występują w przebiegu tej choroby, stwierdza się także zmniejszenie stężenia żelaza 
2. badanie obrazowe : RTG, rezonans magnetyczny, tomografię komputerową, USG - wykonuje się  w celu oceny stopnia zaawansowania choroby  

Celem rehabilitacji jest:

• zwalczanie bólu i stanu zapalnego
• utrzymanie pacjenta w okresie remisji
• zapobieganie powstawaniu zniekształceń narządu ruchu
• poprawa ograniczonego zakresu ruchu
• korekcja zniekształceń
• zwiększenie siły mięśniowej
• jak najszybsze przywrócenie sprawności fizycznej

Leczenie zachowawcze w RZS

• W razie wystąpienia wyżej wymienionych objawów należy zgłosić się do reumatologa w celu zdiagnozowania tej choroby i zatrzymania jej postępu. Podstawą leczenia jest farmakoterapia, fizykoterapia oraz kinezyterapia.
• Farmakoterapia hamuje postęp choroby. Im wcześniej zostaną podane leki, tym większa szansa aby utrzymać remisję choroby - zapobiegając nieodwracalnym zmianom w stawach
• Leczniczo stosuje się: elektroterapię (jonoforeze z lekiem przeciwbólowym i przeciwzapalnym), termoterapię (zabieg krioterapii, okłady borowinowe, okłady żelowe, parafina), magnetoterapię,  laseroterapię, ultradźwięki, wodolecznictwo (kąpiele siarczkowe, solankowe, perełkowe, wirowe), drenaż limfatyczny, kinezyterapia ( ćwiczenia grupowe i indywidualne)
• Istotną rolę odgrywa kinezyterapia (więcej na ten temat przeczytasz w kolejnym artykule )

Leczenie operacyjne w RZS

• bezwzględnym wskazaniem do leczenia operacyjnego jest: przerwanie ścięgna,  ucisk na nerw, złamanie kości, duże guzki reumatoidalne
• względnym  wskazaniem do leczenia operacyjnego jest długo utrzymujący się ból stawów, utrzymujące się zapalenie: błony maziowej, ścięgna, kaletki maziowej pomimo leczenia

Zalecenia

• odpoczywaj, aby odzyskać siły i przynieść ulgę chorym stawom
• systematycznie wykonuj ćwiczenia, aby zapobiec przykurczom i zachować ruchomość w stawach
• staraj się unikać ciężkiej pracy i przeciążenia stawów
• jeśli masz problem z chodzeniem - zaopatrz się w kule lub balkonik aby odciążyć chore stawy 
• uczęszczaj na rehabilitację
• kontroluj swoją masę ciała
• unikaj wilgoci i zimna
• stosuj odpowiednią dietę - ogranicz spożycie żywności przetworzonej, która nasila stan zapalny, zrezygnuj z tłustych potraw 
• bądź aktywny: pływaj, spaceruj itp.

Pamiętaj

• w okresie zaostrzenia objawów  wstrzymaj się z ćwiczeniami
• nadwaga i otyłość  zwiększają obciążenie stawów i przyspieszają  rozwój miażdżycy 
• palenie zaostrza przebieg choroby