Oklepywanie - Czyli co powinieneś wiedzieć

Przebywając w szpitalu na różnych oddziałach często pacjenci są oklepywani i równie często zadają pytanie "Co daje takie oklepywanie?". Dlatego postanowiłam napisać ten artykuł, żeby zwiększyć świadomość pacjentów oraz uświadomić- jakie korzyści płyną z oklepywania. 

CZYM JEST OKLEPYWANIE ?

Oklepywanie jest jedną z metod stosowanych w fizjoterapii, która polega na uderzaniu pacjenta w określony sposób po plecach, klatce piersiowej lub bokach w celu wywołania drgań w płucach i usunięcia nagromadzonej wydzieliny

W JAKIM CELU STOSUJE SIĘ OKLEPYWANIE?

• w celu usunięcia lub zmniejszenia ilości wydzieliny w drogach oddechowych
• poprawy przepływu krwi
• poprawia wentylację płuc i jakość oddychania

W JAKICH PRZYPADKACH STOSUJEMY OKLEPYWANIE?

 Metoda ta jest szczególnie skuteczna w przypadku chorób układu oddechowego, takich jak astma, przewlekłe zapalenie oskrzeli lub płuc czy POChP oraz w przypadku osób leżących. Oklepywanie stosuje się również w leczeniu innych schorzeń, np. w przypadku bólu pleców czy nadmiernego napięcia mięśniowego - W takim przypadku technika ta ma na celu rozluźnienie mięśni oraz poprawę krążenia krwi w okolicach problemowych

NA CO NALEŻY ZWRÓCIĆ SZCZEGÓLNĄ UWAGĘ PODCZAS OKLEPYWANIA?

W przypadku pacjentów z chorobami układu oddechowego, należy szczególną uwagę zwrócić na oklepywanie dolnych partii płuc, ponieważ to tam najczęściej gromadzi się zalegająca wydzielina.

JAK WYGLĄDA METODYKA OKLEPYWANIA?

Metodyka oklepywania jest zależna od rodzaju choroby i okolic, które są poddawane zabiegowi. Ogólna metodyka oklepywania obejmuje kilka kroków:

• Pacjent jest ułożony w pozycji wygodnej i stabilnej, zwykle na brzuchu lub na boku, z odzieżą lub ręcznikiem pokrywającym plecy.
• Terapeuta wykonuje serię szybkich, lekkich uderzeń w określonej sekwencji na plecach pacjenta. Uderzenia są wykonane dłońmi, a czasami również specjalnymi narzędziami, takimi jak gumowe kuleczki, małe woreczki z ryżem lub kością słoniową.
• Uderzenia są wykonywane przez określony czas, zwykle od kilku do kilkunastu minut w zależności od choroby i stanu pacjenta.
• Oklepywanie często jest połączone z innymi technikami fizjoterapeutycznymi, takimi jak drenaż limfatyczny, masaż lub ćwiczenia oddechowe.
• Po zakończeniu oklepywania pacjent powinien wypić odpowiednią ilość wody, aby pomóc w usuwaniu zalegającej flegmy.

Metodyka oklepywania może być zmodyfikowana w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta i rodzaju choroby. Zawsze należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym fizjoterapeutą przed przystąpieniem do tej terapii.

JAKIE SĄ ZASADY OKLEPYWANIA ?

Aby oklepywanie segmentów płuc było skuteczne, należy wykonywać je zgodnie z określonymi zasadami. Poniżej przedstawiam krótki opis krok po kroku:

• Zlokalizuj segment, który ma zostać oklepany - segmenty płuc można zlokalizować za pomocą stetoskopu lub na podstawie wywiadu medycznego pacjenta.

• Poproś pacjenta o odpowiednią pozycję - w zależności od lokalizacji segmentu, pacjent może usiąść, położyć się na boku lub na brzuchu.

• Umieść dłonie na klatce piersiowej pacjenta - umieść dłonie na klatce piersiowej pacjenta w taki sposób, aby dotykały segmentu, który ma zostać oklepany.

• Uderzenia powinny być wykonywane szybko i rytmicznie, ale nie za mocno, aby nie spowodować bólu lub urazu.

• Powtarzaj kilkakrotnie - powtórz oklepywanie segmentu kilka razy, aż do momentu, gdy pacjent poczuje, że wydzielina zaczyna się odkrztuszać

O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ PODCZAS OKLEPYWANIA ?          

Należy pamiętać, aby wykonywać oklepywanie od dołu do góry i od zewnątrz do środka. Powierzchnię każdego z płuc najlepiej podzielić na 4-5 poprzecznych pasów, aby oklepywanie było skuteczne i dokładne. Po oklepywaniu należy umożliwić pacjentowi odkrztuszenie wydzieliny, np. poprzez kaszel lub dmuchanie nosa. Nie oklepujemy w okolicach nerek!

JAK CZĘSTO MOŻNA OKLEPYWAĆ ?

W przypadku pacjentów z chorobami układu oddechowego, oklepywanie należy przeprowadzać regularnie, najlepiej raz lub dwa razy dziennie. W połączeniu z innymi technikami, takimi jak ćwiczenia oddechowe, stanowi skuteczną metodę walki z chorobą i poprawia jakość życia pacjenta. Optymalny czas oklepywania 3-5min

CZY TECHNIKA OKLEPYWANIA JEST SKUTECZNA?

Technika oklepywania jest skuteczna, ponieważ wykorzystuje naturalne mechanizmy organizmu do usuwania zalegającej wydzieliny z dróg oddechowych. Przyspiesza proces wydzielania się śluzu, co ułatwia jego usunięcie. Dodatkowo, oklepywanie ma właściwości rozluźniające i kojące, co wpływa pozytywnie na ogólne samopoczucie pacjenta.

W JAKICH POZYCJACH MOŻNA WYKONYWAĆ OKLEPYWANIE ?

Można to robić w różnych pozycjach, w zależności od preferencji pacjenta oraz jego stanu zdrowia. Najczęściej stosowanymi pozycjami są:

• Siedząca - pacjent siedzi na krześle, opierając się o oparcie
• Leżąca na brzuchu - pacjent leży na brzuchu, z poduszką pod klatką piersiową
•  Leżąca na boku - pacjent leży na boku, z poduszką pod głową i pod klatką piersiową

JAKIE SĄ WSKAZANIA DO OKLEPYWANIA ?

Oto niektóre z najczęstszych wskazań do oklepywania:

• Choroba płuc - oklepywanie jest szczególnie skuteczne w leczeniu chorób płuc, takich jak przewlekłe zapalenie oskrzeli, astma oskrzelowa, mukowiscydoza, zapalenie płuc i inne choroby, które powodują nadmierną ilość wydzieliny w płucach.

• Choroby dróg oddechowych - oklepywanie może pomóc w leczeniu chorób dróg oddechowych, takich jak zapalenie gardła, zapalenie krtani, zapalenie zatok i innych chorób, które powodują stan zapalny w górnych drogach oddechowych.

• Niewydolność oddechowa - oklepywanie jest stosowane w leczeniu niewydolności oddechowej spowodowanej chorobami płucnymi lub chorobami, które prowadzą do ograniczenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe.

• Usuwanie wydzieliny - oklepywanie pomaga w usuwaniu nagromadzonej wydzieliny z płuc i dróg oddechowych, co poprawia wentylację płuc i ułatwia oddychanie.

• Przedłużenie czasu oddychania - oklepywanie może pomóc przedłużyć czas oddychania u pacjentów z niewydolnością oddechową, co może być szczególnie ważne dla pacjentów z chorobami, takimi jak mukowiscydoza.

• Przygotowanie do innych terapii - oklepywanie jest stosowane jako technika przygotowująca do innych terapii, takich jak ćwiczenia oddechowe, drenaż limfatyczny lub inhalacje.

• Poprawa jakości życia - oklepywanie może pomóc poprawić jakość życia pacjentów z chorobami dróg oddechowych, poprawiając ich oddychanie i zmniejszając ilość wydzieliny w płucach.

JAKIE SĄ PRZECIWWSKAZANIA DO OKLEPYWANIA ?

Oklepywanie jest skuteczną techniką fizjoterapeutyczną, ale nie zawsze jest odpowiednie dla każdego pacjenta. Istnieją pewne przeciwwskazania do oklepywania, które należy wziąć pod uwagę przed przystąpieniem do tej terapii. Oto niektóre z głównych przeciwwskazań do oklepywania:

• Gorączka - jeśli pacjent ma gorączkę, oklepywanie może zwiększyć ryzyko rozwoju powikłań, takich jak odwodnienie, osłabienie lub zwiększone ryzyko infekcji

• Krwawienia - oklepywanie może prowadzić do nasilenia krwawień lub powodować nowe krwawienia w przypadku chorób dróg oddechowych lub płuc

• Złamania - w przypadku wystąpienia złamań kości klatki piersiowej lub kręgosłupa

• Ciężkie choroby serca - oklepywanie może prowadzić do nasilenia objawów chorób serca, takich jak duszność, ból w klatce piersiowej

• Zakażenia skóry - w przypadku zakażenia skóry w okolicy klatki piersiowej i pleców, oklepywanie może prowadzić do rozprzestrzenienia się infekcji - Zwłaszcza stan zapalny lub rany na klatce piersiowej lub plecach

• Ciąża - oklepywanie jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze

Podsumowując, oklepywanie jest skuteczną metodą wykorzystywaną w fizjoterapii, szczególnie w leczeniu chorób układu oddechowego. Jest to metoda bezpieczna i stosunkowo prosta, jednak wymagająca odpowiedniej wiedzy i doświadczenia fizjoterapeuty.